Schaken

Over de oorsprong van het schaken hebben anderen al genoeg geschreven. Daar wil ik het niet over hebben. Wel over de potentie die het schaken heeft om in het onderwijs een ondersteunende rol te vervullen. Uit de aanbeveling van het Europese Parlement voor het programma ‘Schaken op School’ blijkt dat zij van mening is dat 

  • schaken als sport toegankelijk moet zijn voor kinderen uit alle sociale geledingen, en daarom kan bijdragen aan sociale cohesie en aan beleidsdoelstellingen als sociale integratie, bestrijding van discriminatie, terugdringing van criminaliteit en zelfs de bestrijding van verschillende verslavingsvormen; 
  • schaken de concentratie, het geduld en het doorzettingsvermogen van het kind, ongeacht de leeftijd, kan verbeteren, en ook het gevoel voor creativiteit, de intuïtie, het geheugen, het analysevermogen en de besluitvaardigheid ten goede komt; ook vastbeslotenheid, motivatie en sportiviteit worden door schaken bijgebracht. 

Het is daarom ook enigszins vreemd of zelfs een gemiste kans dat deze opvatting nog niet is doorgedrongen in het Nederlandse onderwijsbestel. In elk geval niet structureel want op sommige basisscholen worden wel schaaklessen gegeven. Maar dan nog is dit beperkt tot kinderen die worden geacht dit aan te kunnen. De school maakt een voorselectie dus op basis van een gedachte dat je als school iets extra’s aanbiedt. Maar dat is nu juist niet wat het Europees parlement beoogt, namelijk schaken toegankelijk maken voor alle kinderen. Schaken oefent het denkproces in al zijn facetten en heeft in die zin parallellen met het vak lichamelijke oefening. Dat bevordert het bewegen en het sporten. Die parallel rechtvaardigt een rol voor het schaken in het curriculum van het onderwijs. Als schaakentertrainer wil ik daarin een voortrekkersrol vervullen. Met een combinatie van workshops aan kinderen en leerkrachten wil ik een basis leggen om het schaken die rol te geven. Als de leerkrachten het schaken als waardevolle toevoeging omarmen is het een kwestie van tijd voor het schaken niet meer is weg te denken. Dat een schooldirectie zich afvraagt: waarom heeft het zolang geduurd? Niet denken dus maar doen! Doen schaken = doen denken!